Leeftijdsgebonden maculadegeneratie (LMD)

De macula (gele vlek) vormt het centrale deel van ons netvlies. De macula staat in voor het scherp zicht, het zien van details (nodig voor lezen, rijden, gezichten herkennen). Leeftijdsgebonden maculadegeneratie is een aandoening van dat centrale netvlies. Het is, de meest voorkomende oorzaak van zichtverlies bij 60 plussers in de westerse wereld.

We onderscheiden 2 vormen, de droge en de natte vorm. De droge vorm is de meest voorkomende. Bij de droge vorm vormen zich drusen, kleine bleke vlekjes in het netvlies. Het netvlies wordt geleidelijk aan dunner en het zicht gaat langzaam achteruit. Dit proces kan jaren duren. Bij de natte vorm groeien nieuwe, abnormale bloedvaten achter het netvlies. Deze veroorzaken bloedingen en uiteindelijk littekens. Dit leidt tot een snelle en ernstige achteruitgang van het zicht, alhoewel nooit tot volledige blindheid. Het perifere zicht blijft behouden.

Risicofactoren

De belangrijkste risicofactoren zijn leeftijd en erfelijkheid. Andere risicofactoren zijn roken en een onevenwichtige voeding. Deze hebben we gedeeltelijk in de hand door te stoppen met roken, zorgen voor een evenwichtige voeding (met weinig verzadigde maar veel omega-3-vetzuren, groene groenten, fruit, vis en noten) en zorgen voor voldoende beweging. Daarenboven is het aanbevolen (van jongs af aan) uw ogen te beschermen tegen fel UV licht.

Symptomen

Bij LMD gaat het centrale zicht pijnloos en geleidelijk achteruit. De eerste verschijnselen kunnen beperkt zijn tot de indruk dat men meer licht nodig heeft om duidelijk te kunnen lezen. Verder kan er metamorfopsie optreden, dit is het waarnemen van rechte lijnen als gekromd of vervormd. In gevorderde stadia treden centrale scotomen op, dit zijn vlekken in het centrale gezichtsveld.

Testen en onderzoeken

Het Amsler-rooster is een eenvoudige test die u ook zelf, thuis, kunt uitvoeren. Zo kunt u verandering in het gezichtsvermogen opsporen, zoals vervorming en scotomen. Bij de oogarts wordt uw verte- en nabijzicht opgemeten en wordt, na indruppelen van pupilverwijdende medicatie, het netvlies onderzocht.  Na onderzoek aan de microscoop zijn vaak nog bijkomende onderzoeken noodzakelijk.

Een OCT (Optische Coherentie Tomografie) geeft een dwarsdoorsnede van het netvlies weer. Deze hoge resolutiebeelden geven de afzonderlijke lagen van het netvlies weer en zijn vooral nuttig om de opstapeling van vocht tussen en onder de structuren aan te tonen en op te volgen.

Een Fluorescentie angiografie is een techniek om digitale foto’s van het netvlies te maken en door inspuiting van een speciale kleurstof de bloedvaten van het netvlies beter in beeld te brengen. Ook kan men zo goed de lekkage vanuit abnormale bloedvaten zien.

Behandeling

Bij alle vormen van maculadegeneratie worden bijkomende voedingssupplementen aanbevolen. Deze bestaan uit vitaminen, antioxidantia, carotenoïden (retinale pigmenten) en omega-3-vetzuren. Inname van deze voedingsstoffen kan helpen de evolutie te vertragen.

Bij de natte vorm worden geneesmiddelen met een remmende werking op de bloedvatengroei gebruikt. Deze anti VEGF middelen dienen met een injectie in het oog worden toegediend en dit herhaaldelijk (gemiddeld 7 keer het eerste jaar). Sinds het ontwikkelen van deze behandeling is de prognose van de ziekte veel verbeterd.